şekersiz diyabet nedir
şekersiz diyabet in nedeni hipotalamus çekirdeklerinin, yeterli ADH üretmemesidir.ADH nin işlevi böbreklerin su tutmasını sağlayarak idrar yoluyla aşırı su kaybın? önlemektir.ADH hormonunun yokluğu yada eksikliği idrar yoluyla aşırı su kaybına yol açar.
En yaygın biçim olan diabetes mellitus şeker hastalığı , pankreasın ürettiği bir hormon olan insülinin vücuttaki işlevini yerine getirememesinden ya da yetersiz üretiminden kaynaklanır. şeker hastalığı ile şekersiz diyabet arasındaki fark anlaşılmalıdır. Bir şekersiz diyabet hastası günde 20 litreye kadar idrar yapar. Bu miktarın 40 litreyi buldu?u bir olgu da bildirilmi?tir.Vücudun bu ölçüde a?ın sıvı kaybın? dengeleyecek düzeyde sürekli sıvı alınmazsa, hasta kısa sürede ölümün e?i?ine gelir. Kaybedilen suyu yeniden alma gereksinimi şekersiz diyabetin temel yakınmalarını do?urur: Susuzluk duygusu ve bol miktarda su içme isteği (polidipsi).
şekersiz diyabet in nedeni hipotalamus çekirdeklerinin, yeterli ADH üretmemesidir.ADH nin işlevi böbreklerin su tutmasını sağlayarak idrar yoluyla aşırı su kaybın? önlemektir.ADH hormonunun yokluğu yada eksikliği idrar yoluyla aşırı su kaybına yol açar.
En yaygın biçim olan diabetes mellitus şeker hastalığı , pankreasın ürettiği bir hormon olan insülinin vücuttaki işlevini yerine getirememesinden ya da yetersiz üretiminden kaynaklanır. şeker hastalığı ile şekersiz diyabet arasındaki fark anlaşılmalıdır. Bir şekersiz diyabet hastası günde 20 litreye kadar idrar yapar. Bu miktarın 40 litreyi buldu?u bir olgu da bildirilmi?tir.Vücudun bu ölçüde a?ın sıvı kaybın? dengeleyecek düzeyde sürekli sıvı alınmazsa, hasta kısa sürede ölümün e?i?ine gelir. Kaybedilen suyu yeniden alma gereksinimi şekersiz diyabetin temel yakınmalarını do?urur: Susuzluk duygusu ve bol miktarda su içme isteği (polidipsi).
Belirtileri
şekersiz diyabet ile şeker hastalığı (diabetes meltitus) arasındaki farkın anlaşılması için küçük bir parantez açmak gerekir. diabetes mellitus şeker hastalığı, pankreasın ürettiği bir hormon olan insülinin vücuttaki işlevini yerine getirememesinden ya da yetersiz üretiminden kaynaklanır. şekersiz diyabetin nedeni ise hipotalamus çekirdeklerinin yeterli ADH üretememesidir. ADH’nin işlevi böbreklerin su tutmasını sa?layarak idrar yoluyla a??r? su kaybın? önlemektir. Bu hormonun yokluğu ya da eksikliği idrar yoluyla a?ın su kaybına yol açar. Susuzluk özellikle a??r olgularda süreklidir ve rahatsızlık vericidir. Hastanın geceleyin de İdrar yapması ve su içmesi gerekir. Kısa bir süre için bile su içmemesi vücudun susuz kalmasına bağlı olarak a??r bozuklukların ortaya çıkmasına yol açar. Susuzluk çok ?iddetlenir ve su eksikliği uzarsa, hastada huzursuzluk tablosu ba?lar ve bu durum deliriuma (bilinçsiz saldırgan hareketler) kadar varabilir.
Nedenleri
Son zamanlarda iki şekersiz diyabet türü ayırt edilmi?tir. Bunlardan biri ADH’nin eksikliğinden, öbürü ise böbre?in normal miktarda salman ADH’nin uyanlanna yetersiz yanıt vermesinden kaynaklanır.
Hastalann büyük bölümü birinci türe girer. Hipotalamusun supraoptik (göz siniri üstü) ve paraventriküler (ka-nncık çevresi) çekirdeklerinin yüzde 90 oranında tahrip olmasına yol açan hastalıklar, ADH eksikliği nedeniyle şekersiz diyabet tablosunu ortaya çıkarabilir. Buna yol açabilecek hastalıklar pek çoktur. Olguların büyük bölümünde tümörler (özellikle kraniyofarenjiyom) söz konusudur. Hipotalamusa yerleşen frengi ve verem, bu bölgenin büyük çapta yıkıma u?ramasına ve dolayısıyla şekersiz diyabete yol açar. Menenjit (beyin zarı iltihabı), ensefalit (beyin iltihab?) ve ender olarak kızamık, kızamıkçık, kabakulak gibi bütünüyle iyi gidi?li hastalıklar için de aynı ?ey söz konusudur. Hipotalamusta ya da hipofizde tümör ve iltihaba ba?l? herhangi bir süreç söz konusu olmadan da ortaya çıkan ?ekersiz diyabet olguları vardır. Son çal??malar bu olayın bir gen kusurundan kaynaklandığını göstermiştir.Hücre çekirde?indeki bir nokta olarak tanımlanabilen gen, ki?inin ayrı bir birey olmasın? sağlayan bütün özellikleri ta??r. Bu özellikler erke?in spermi ve kadının yumurtası aracıl???yla çocuklara geçer. şekersiz diyabet kalıtsaldır; hastalığa yol açan anormal karakter öbür özelliklerle birlikte aktarılır. Ama şekersiz diyabetli anne babanın çocukları hastalığa her zaman yakalanmazlar. Çünkü hastalığı taşıyan genler iki tanedir. Bazı hastalarda birincisi, bazılarında ise ikincisi etkili olur.Genlerden birincisi baskın olandır ve cinsiyete ba?l? değildir; bu durumda anne babadan birinde şekersiz diyabet varsa, çocuklarının hepsi hastalığa yakalanacak demektir. ?kincisi cinsiyete ba?lıdır, çekiniktir ve x kromozomlarından biri tarafından ta??mr. (Cinsiyete özgü kromozomlar iki tanedir; kadmda e?it uzunlukta olduklarından xx ile gösterilirler.) Her iki x kromozomu da bu geni ta??madıkça, kız çocuk belirtiler göstermeden yalnızca hastalığı ta??yıc? olacaktır. Genin her iki x kromozomunda bulunması yaşamla pek ba?da?maz. Erkekte x kromozomu çekinik geni ta??d???nda ve onu baskılayacak başka bir x geni olmadığında hastalık ortaya ç?kar. Çiftte yalnız baba hastaysa, babadan y geni alan erkek çocuklar hastal??a yakalanmaz; kız çocuklar ise hastal??? ta??rlar. Eğer anne ta??yıc? ve baba sağlıklıysa, erkek çocukların yansı hasta, yansı sağlıklı ve kız çocukların yansı ta??yıc?, yansı sağlıklı olacaktır.
ADH’ye böbreğin yanıt vermemesine ba?l? şekersiz diyabette ikinci duruma benzer bir mekanizma işler; yani bu durumda da yalnızca erkek çocuklar hastalanacaktır.
Hastalann büyük bölümü birinci türe girer. Hipotalamusun supraoptik (göz siniri üstü) ve paraventriküler (ka-nncık çevresi) çekirdeklerinin yüzde 90 oranında tahrip olmasına yol açan hastalıklar, ADH eksikliği nedeniyle şekersiz diyabet tablosunu ortaya çıkarabilir. Buna yol açabilecek hastalıklar pek çoktur. Olguların büyük bölümünde tümörler (özellikle kraniyofarenjiyom) söz konusudur. Hipotalamusa yerleşen frengi ve verem, bu bölgenin büyük çapta yıkıma u?ramasına ve dolayısıyla şekersiz diyabete yol açar. Menenjit (beyin zarı iltihabı), ensefalit (beyin iltihab?) ve ender olarak kızamık, kızamıkçık, kabakulak gibi bütünüyle iyi gidi?li hastalıklar için de aynı ?ey söz konusudur. Hipotalamusta ya da hipofizde tümör ve iltihaba ba?l? herhangi bir süreç söz konusu olmadan da ortaya çıkan ?ekersiz diyabet olguları vardır. Son çal??malar bu olayın bir gen kusurundan kaynaklandığını göstermiştir.Hücre çekirde?indeki bir nokta olarak tanımlanabilen gen, ki?inin ayrı bir birey olmasın? sağlayan bütün özellikleri ta??r. Bu özellikler erke?in spermi ve kadının yumurtası aracıl???yla çocuklara geçer. şekersiz diyabet kalıtsaldır; hastalığa yol açan anormal karakter öbür özelliklerle birlikte aktarılır. Ama şekersiz diyabetli anne babanın çocukları hastalığa her zaman yakalanmazlar. Çünkü hastalığı taşıyan genler iki tanedir. Bazı hastalarda birincisi, bazılarında ise ikincisi etkili olur.Genlerden birincisi baskın olandır ve cinsiyete ba?l? değildir; bu durumda anne babadan birinde şekersiz diyabet varsa, çocuklarının hepsi hastalığa yakalanacak demektir. ?kincisi cinsiyete ba?lıdır, çekiniktir ve x kromozomlarından biri tarafından ta??mr. (Cinsiyete özgü kromozomlar iki tanedir; kadmda e?it uzunlukta olduklarından xx ile gösterilirler.) Her iki x kromozomu da bu geni ta??madıkça, kız çocuk belirtiler göstermeden yalnızca hastalığı ta??yıc? olacaktır. Genin her iki x kromozomunda bulunması yaşamla pek ba?da?maz. Erkekte x kromozomu çekinik geni ta??d???nda ve onu baskılayacak başka bir x geni olmadığında hastalık ortaya ç?kar. Çiftte yalnız baba hastaysa, babadan y geni alan erkek çocuklar hastal??a yakalanmaz; kız çocuklar ise hastal??? ta??rlar. Eğer anne ta??yıc? ve baba sağlıklıysa, erkek çocukların yansı hasta, yansı sağlıklı ve kız çocukların yansı ta??yıc?, yansı sağlıklı olacaktır.
ADH’ye böbreğin yanıt vermemesine ba?l? şekersiz diyabette ikinci duruma benzer bir mekanizma işler; yani bu durumda da yalnızca erkek çocuklar hastalanacaktır.
Tedavi
ADH eksikliğine ba?l? şekersiz diyabette tedavi basittir; eksik olan ADH’y? vermek yeterlidir. Geçmi?te enjeksiyonla verilen hipofiz ekstreleri günümüzde kullanılmamaktadır. Artık sprey biçiminde burun yoluyla verilen yeni ilaçlar vardır. ?kinci tür şekersiz diyabetin kontrol edilebilmesi çok daha güçtür. ama bu biçim çok ender görülür.
ADH eksikliğine ba?l? şekersiz diyabette tedavi basittir; eksik olan ADH’y? vermek yeterlidir. Geçmi?te enjeksiyonla verilen hipofiz ekstreleri günümüzde kullanılmamaktadır. Artık sprey biçiminde burun yoluyla verilen yeni ilaçlar vardır. ?kinci tür şekersiz diyabetin kontrol edilebilmesi çok daha güçtür. ama bu biçim çok ender görülür.
şekersiz diyabete benzer hastalıklar
Çok idrar yapan herkeste şekersiz diyabet olduğunu söylemek elbette yanlış olur. Hastanın idrarla şeker att??? ve ?ekerin ozmotik nedenlerle beraberinde suyu da sürükledi?i şeker hastalığı: böbrek yetersizli?i nedeniyle böbreğin su tutamadı?? ve idrar miktannın fazla olduğu kronik böbrek hastalıklan d???nda da şekersiz diyabete çok benzeyen hastalıklar vardır. Ama bunlarda çok idrar yapma ADH’nin azalmasına ba?l? değildir. Henüz tam tanımlanmam?? olan bu hastalıklardan biri, hipotalamustaki susuzluk merkezinin lezyonuna ba?lıdır. Normal koşullarda suya gereksinim duyulduğunda susuzlu?un ortaya çıkmasın? sağlayan bu merkezdeki bozukluk nedeniyle ki?i a??r? su alır ve böbreklerden gereksiz miktar? atar.
Bir başka garip hastalık ise potomani, yani a??r? su içmedir. Bu ki?ilerde su de?i? toku?unu düzenleyen bütün mekanizmalar normaldir. Anormal olan hastanın ruhsal durumudur; “mani” terimiyle de belirtildi?i gibi gerçek bir ruhsal bozukluk söz konusudur. Bu hastalıkta da öncekinde olduğu gibi, şekersiz diyabete göre durum tersine dönmü?tür. Kişi böbrek aracıl???yla gerçekle?en su kaybın? kar??lamak için de?il, yalnızca organizmanın gerçek gereksiniminden ba??msız olarak ortaya çıkan susuzlu?u gidermek için su içer. Burada böbrek çıkard??? idrar miktarını artırarak, vücuda giren fazla suyu dengeler.
Bir başka garip hastalık ise potomani, yani a??r? su içmedir. Bu ki?ilerde su de?i? toku?unu düzenleyen bütün mekanizmalar normaldir. Anormal olan hastanın ruhsal durumudur; “mani” terimiyle de belirtildi?i gibi gerçek bir ruhsal bozukluk söz konusudur. Bu hastalıkta da öncekinde olduğu gibi, şekersiz diyabete göre durum tersine dönmü?tür. Kişi böbrek aracıl???yla gerçekle?en su kaybın? kar??lamak için de?il, yalnızca organizmanın gerçek gereksiniminden ba??msız olarak ortaya çıkan susuzlu?u gidermek için su içer. Burada böbrek çıkard??? idrar miktarını artırarak, vücuda giren fazla suyu dengeler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder