A?rı herzaman hayatımızda vardır, hastalık a?rıları bir nedene ba?l? a?rı , psikolojik a?rılar gibi birçok nedene ba?l? a?rılardır, hepimiz için geçerli bir konuda ?udur biryerimiz a?rıd??? zaman, hemen bir ağrı kesiciye başvururuz doktor kontrolunde yada kontrol dışında , fakat bu ağrı kesicileri içerken düşünüyozmu bize ne gibi fayda sağlar ne gibi zarar verir diye. Genellikle ağrı kesicileri ald???mız zaman kendimizi daha iyi hissederiz. Bu durum, içtikleri ilacın içinde etken madde olmasa bile pek deşişmez. Buna tıp dilinde “plasebo etkisi” denmektedir. İnsan vücudu son derece güçlü ağrı kesici bir sisteme sahiptir. Beyin belirli a?rılara karşı güçlü kimyasal maddeler salgılayarak ağrıyı güçlü bir şekilde kesebilir. Michigan Üniversitesinde yapılan bir çalışma bu gerçe?i bir kez daha ortaya çıkard?. İnsanın ruhsal dünyası ile vücudu arasındaki güçlü ilişki sayesinde beyin “inançlarımız ve algılarımıza kimyasal yanıtlar oluşturur. Bu sadece a?rı durumunda de?il, gerçekte (fiziksel olarak) olmayan korkularımıza karşı da geçerlidir. insanların ço?u, gerçekle?memi?, ortaya çıkmam?? durumlardan sanal korku objeleri üretir ve beyin bunları algılayarak stress yanıt? oluşturur. Korku gerçek olmadığı için genelde yüzle?me olmaz, böylece sürer gider. Buna verilen kimyasal yanıt genellikle beyin-böbrek üstü bezi ekseninde gerçekleşir ve uzun dönemde vücudu yorgun ve yıpranm?? dü?ürür. Bu olumsuz bir ruh-beden ilişkisidir.
A?rı durumunda ise olumlu bir ilişki sözkonusudur. Beynimiz a?rı durumunda endorfin denen son derece güçlü ağrı kesici kimyasallar salgılar. Ayn? durum ki?iler güçlü bir ağrı kesici ald???na inand???nda da (plasebo-yani etken madde içermeyen bir ilaç) ortaya çıkmaktadır. Bilindi?i gibi, ağrıyı hisseden organımız beynimizdir. Yani a?rıyan organ ile beyin arasındaki sinirsel ba?lant? herhangi bir yerde kesilirse a?rı duyusu ortadan kalkar. Örneğin beyin kanaması geçirenlerde, beyindeki ağrıyı hisseden bölgenin hasarından dolayı a?rı duyulmaz. Oysa şeker hastalığından dolayı özellikle ayaklarında a?rı duyusunu kaybeden insanlarda ayakta bulunan ağrıyı algılayan alıc? bölge hasarlandı?? için a?rı duyusu kaybolur. Omurilik so?an? hasar görmü? ki?ilerde ise a?rı duyacak organ ile beyin arasındaki yolda (sinirler) hasar olduğu için sonuç aynıdır.
Beynimiz salgıladığı kimyasallar ile gerek beyinde ağrıyı hisseden bölgede, gerekse omurilik so?anındaki iletici sinirlerde engelleme yaparak, a?rının duyulmasın? önler veya azaltır. Ancak vücudumuzun kendi dinamiklerine önem verilmeyi?i ve çok kolay ağrı kesici kullanılması bu sistemin etkinli?ini azaltmaktadır. Sava?larda yaşanan ve kahramanlık hikayesi olarak anlatılan bazı durumlarda insanların kolunun koptu?unu veya yaralandı??n? uzun süre sonra farkettikleri anlatılır. Bu tür olaylar özellikle Çanakkale Savaışnda çok ya?anm?? ve anlatılm??tır. Hikaye olmanın ötesinde, beyin, sava?, felaket gibi durumlarda endorfin salgısın? hızla artırarak ki?inin o anki duruma uyum sa?lamasın? ve a?rıdan dolayı gücünün ve mücadele azminin azalmasını önler. Ayn? durum hayvanlar için de geçerlidir; onlar da düşmandan kaçarken, beyinleri a?rı duyusunu bastırarak hayatta kalmalarına yardımcı olur.
Gerçekte ağrı kesiciler, çok kolay kullanılabilecek ilaçlar olmamalıdır. Bunun birinci nedeni, a?rının insan vücudunda bir erken uyarı sistemi olarak i? görmesidir. Her ortaya çıkan a?rının hemen bastırılması gerçek rahatsızlığı saklayarak daha kötü durumlara neden olabilir. Oysa ki hiçbir ağrı kesici a?rının gerçek nedenini ortadan kaldırmaya yönelik değildir. Bir başka deyi?le pansuman tedavidir.
?kinci nedeni ise, bu kadar kolay ağrı kesici kullanılmasının yukarıda izah edilen vücudun ağrı kesici sistemini köreltmesidir. Bu durum insanın a?rı eşiğinin düşmesine (a?rıy? çok daha kolay hissetmesine) ve ilerleyen zamanlarda çok daha düşük dozdaki a?rılarda bile ağrı kesiciye ihtiyaç hissetmesine neden olmasıdır.
Dahası binlerce türü olan ağrı kesiciler hiç de masum ilaçlar değildir. Pekço?unun ciddi yan etkileri vardır ve özellikle pekço?u sindirim sisteminizde ciddi hasarlara neden olabilir. Amerika’da reçetesiz satılan ve güçlü ağrı kesici özellikleri olan yeni bazı ilaçlar ciddi yan etkilerinden dolayı (kalp krizi, böbrek yetmezliği, damar tıkanıkl??? vs.) piyasadan toplatılm??tır. Ayrıca ağrı kesiciler ağrıyı kesmek için farklı mekanizmalarla etki ederler. Hangi ağrı kesicinin kullanılması gerektiği ki?inin şikayetlerine göre mutlaka hekim tarafından seçilmelidir. Sadece ba?a?rısın bilinen 3000 farklı nedeni olduğu gerçe?i sanırız bizi hakl? çıkarmak için yeterlidir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder