tiroit iltihapları

Tiroit iltihabı tiroidit
Tiroit bezlerinin iltihaplanması önemli hastalıklara yol açmaktadır .Tiroit bezinin iltihaplanmasıyla or­taya çıkan tiroidit akut, subakut ve kro­nik biçimlerde görülebilir.
Akut tiroidit
Ender rastlanan bir hastalık olan akut tıroidit daha çok kadınlarda görülür. Bu iltihaplar enfeksiyon kaynakl? olanlar ve olmayanlar (mikropsuz ya da aseptik) biçiminde ikiye ayrılabilir.
Enfeksiyon kaynakl? iltihaplar bula­??c? hastalıklar sırasında, hastalık etkeni bakteri ya da virüslerin kan yoluyla tiroite ulaşarak burada enfeksiyona yol açmasıyla oluşabilir. Bu tür tiroiditler tifo ve bruselloz (Malta hummas?) gibi hastalıklar, staf?lokok, streptokok ve pnömokok gibi bakterilerin kanda ço?alması ya da grip ve kabakulak gibi virüs enfeksiyonları sırasında ortaya ç?­kabilir. Virüs kaynakl? tiroidit, bakteri kaynakl? iltihaplardan daha sık görülür. Olguların büyük bölümünde etkeni be­lirlemek güçtür ve tiroit enfeksiyonun görünürdeki ilk oda??dır. Bu evrede ya­pılan kan incelemesinde az miktarda bakteri ya da virüse rastlanır.
Akut tiroidite yol açan mikoorganizmalar, bu salgıbezine kan yolundan başka boyun bölgesindeki yaralanmalar yoluyla dış ortamdan ya da akut diş en­feksiyonlarında, bademcik, yutak, soluk borusu ve boyun bölgelerindeki enfek­siyonlarda olduğu gibi iltihapl? komşu organlardan geçebilir.
Mikropsuz tiroidit ise tiroit hastalık­larının radyoaktif iyot ya da röntgen ???nları ile tedavisi sonrasında ya da yüksek dozda tirotropin (TSH) verilmesine bağlı olarak gelişir. Daha ender gö­rülmekle birlikte boynun darbe sonucu zedelenmesi de tiroidite neden olabilir.Tiroitin yoğun bir damar a??yla kap­l? olması, bir yandan enfeksiyon etken­lerinin kan yoluyla bu organa kolayca ula?abilmesini, Öte yandan da enfeksi­yonlara karşı çok dirençli olmasın? sa?­lar. Tiroitteki kan ak???nın hızlı olması sayesinde vücudun savunma sistemleri hemen harekete geçerek ba????klık ya­nıtın? hazırlar. Böylece hastalık etkeni hızla tiroitten uzakla?tırılır.
Belirtileri
Akut troit iltihabından kaynaklanan bir­çok belirti vardır. Ama tiroit a??r bir enfeksiyon sonucu iltihaplanm??sa has­tanın genel durumu bozuk olduğundan bu belirtiler gözden kaçabilir.
Hasta, tiroit bölgesindeki batıc? a?­rılardan yakınır. Genellikle kulak, ense ve kollara yayılan bu a?rı ba?ın özellik­le geriye doğru hareket ettirilmesi, yutkunma ve öksürme sırasında daha da ?iddetlenir.
Bazen, özellikle de hastalığın irinli biçimlerinde yutma güçlüğü, a?rıya yol açan nefes darlığı ve ses kaybı görüle­bilir. Bu belirtilere yol açan neden ?i?miş tiroitin ya da apse kütlesinin yemek ve soluk borularına yaptığı bask?dır.
Tiroit bezindeki şişme bak???ml? (si­metrik) ya da bak???msız (asimetrik) olabilir. Birinci durumda her iki lob, ikinci durumda ise loblardan yalnızca biri ?i?er. Tiroit bezinin Üzerindeki de­ride hafif kızarıklık ve sıcaklık art??? görülebilir. Tiroit bezinin elle muaye­nesi hastaya a?rı verir.
Bu belirtilere ek olarak iltihaptan kaynaklanan genel belirtiler göze çar­par. Bunların ba?lıcalan, bazen titreme nöbetleriyle gelen yüksek ate?, ba? a?­rıs?, i?tah kaybı, yaygın eklem a?rıları ve alyuvar çökme hızında (sedimantas­yon) art??tır. Tiroit bezindeki işlevsel bozukluğun bir göstergesi olabilecek hormon kaynakl? belirtilere ise genel­likle rastlanmaz. Ama bazen hastalığın başlangıcında hafif ve geçici bir tireo-toksikoza (hipertiroid?zmin en sık görü­len tipi) rastlanabilir.
Tiroit sintigrafisinde iltihapl? tiroit bölgelerinde radyoaktif iyotun tutulma düzeyinin azald??? görülür. Tiroit sintigrafîsinden elde edilen verilerin düzelmesi, iyileşmeye i?aret eder. iyileş­me süresi olguya göre değişir.
Gidi?i
Ate?li dönemin süresi olgudan olguya farklılık gösterir. Hasta doğru tedavi edilmezse ate?li dönem 3-4 hafta sürer. Hastalığın akut biçimi tedavisiz de iyi­le?ebilir. A?rıların geçmesinden sonra 2-3 ay ve hatta daha uzun bir süre tiroit ?i? kalabilir. Tiroit sintigrafisi verileri genellikle birkaç hafta içinde normale döner.
Tedavi
Hastalığın tedavisinde antibiyotiklerden yararlanılır. Kortikoit (kortikosteroitler) tedavisinin iyileşme sürecini kısaltıp kisaltmadı?? tart??malıdır. Ama yineleme­leri önlemek amacıyla kortikoit tedavi­sine uzunca bir süre (40-60 günj devam edilir. Tiroit hormonlarının d??ardan ve­rilmesi de yararlı olmaktadır. Böylece iltihapl? dönemin uzamasına ve hastal?­?ın yinelemesine yol açtığı dü?ünülen tirotropinin (TSH) hipofizce salgılan­ması bask? altına alınır. Cerrahi giri?im yalnızca tiroit bezinde apselerin oluştu­?u durumlarda uygulanır.
Quervain tiroiditi
Ender rastlanan bir subakut tiroit iltiha­b? olan Quervain tiroiditi, daha çok eri?­kin kadınlarda görülür. Hastalığın ge­nellikle üst solunum yolu hastalıklarıyla birlikte görülmesi, virüs kaynakl? oldu­?unu düşündürmekte, ama nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Hastalık genellikle titreme nöbetleriyle gelen ate?, kalp atımlarının hızlanmas?, tiroit bölgesinde şiddetli aın ve bezde tek yanl? şişme ile ba?lar. Tiroit­teki ?i?li?in çevre organlara bask? yap­ması sonucu yutma güçlüğü, bo?ulma hissi ve ses kaybı görülür. Ate? antibi­yotiklerle dü?ürülemez. Hastalığın be­lirtileri 2-3 ay boyunca deşişmeden sü­rer. Bu belirtiler daha sonra genellikle hiçbir iz bırakmadan kaybolur.
Hastalığın bu uzun seyri, akut ba?­langıca kar?ın tart??mal? bir biçimde su­bakut olarak nitelenmesine neden ol­mu?tur. Tanının kesinleştirilmesi için klinik tabloya dayanan değerlendirme­lere ek olarak tiroit biyopsisi yararlı olabilir.
Hastalığın tedavisinde akut tiroiditte de kullanılan kortikoitlerden yararlan?­lır.
Kronik tiroidit
Tiroitin küçülmesi, sertleşip esnekli?ini yitirmiş ba?doku art???na bağlı olarak yo?unlu?unun artması ve sonunda doku gerilemesine (atrofi) u?ramasıyla basit ya da irinli tiroiditler kroniklesin Bun­ların dışında nedeni tam olarak bilinme­yen bazı özgün kronik tiroiditlere de rastlanır.
Ha?imoto Tiroiditi
Ha?imoto hastalığı adıyla da tanınan ve oldukça az rastlanan bir kronik tiroit il­tihab? olan Ha?imote tiroiditi, genellik­le kadınlarda (olguların yüzde 9O’?), en çok da 40-60 ya? arasında görülür.
Ha?imoto tiroiditi vücudun tiroite karşı antikor üretmesiyle oluşan, özba-????klık bozukluğuna ba?l? bir hastalık­tır. Vücudun neden kendine karşı anti­kor ürettiği bilinmemektedir.
Hastalık genellikle hafif belirtiler vererek ba?lar. Sinsi ba?layan ve a?rı ile,  ilerleyen hastalık ço?u kez rastlantısal olarak saptanır. Muayene sırasında boyunda değişik boyutlarda şişlik belirle­nebilir. Genellikle tiroitin her iki lobu da aynı oranda ?i?er. Ama bir lobun da­ha çok ?i?ti?i durumlara da rastlanabi­lir. Tiroitin çok büyüdü?ü durumlarda bu kütle yumrulu bir görünüm alabilir. Kütlenin kıvam?, içindeki ba?doku miktarına bağlı olarak de?i?ir. Hastada aın yakınması olmadığı gibi bu kütleye dokunmak da a?rıya yol açmaz. Ama bazen boyun bölgesinde sıkıntı veren bir dolgunluk duyumsanır. ?i?en tiroi­tin komşu organlara yaptığı bask?dan kaynaklanan yutma zorlu?u ve ses de­?i?ikli?i gibi belirtilere de genellikle rastlanmaz.Genel belirtiler düzensiz hafif ateş, halsizlik ve eklem a?rılarıdır. Hastal?­?ın başlangıcında tiroit hormonlannın daha çok salgılanmasına ba?l? belirtiler bulunsa da, hastalığın ilerlemesiyle hor­mon üretimi önemli ölçüde azalır ve hipotiroidizm belirtileri görülür. Bu du­rum, hastalık ba?ladıktan uzun süre sonra da ortaya çıkabilir.Tiroite karşı üretilen özantikorlarni kanda saptanması tanıya yardımcı olu?J Aynca doku incelemesi ve ba????klık biyolojisine yönelik araştırmaların (flüoresans tekni?iyle antikor aranmas?) yapılmasın? sağlayan biyopsi tan?da önem ta??r.
Tedavi için hastaya kortikoitler ve­rilir. Kortikoit tedavisi aralıklı olarak uzun bir süre uygulanmalıdır. Tiroit hormonlarının yararlı etkisi görülmüş­tür. Aynca akut durumlarda ??m tedavi­sinden ve bağışıklık sistemim baskıla­yan ilaçlardan yararlanılabilir. Cerrahi tedavi yalnızca boyundaki kütlenin a??­rı büyüyerek çevre organlara bask? yap­t??? ya da kötü huylu tümör ku?kusu uyandıran olgularda uygulanır.
Riedel Tiroiditi
Ender rastlanan bir başka kronik tiroidit tipi de gene daha çok kadınlarda (olgu­ların yüzde 80?i) ve genellikle 30-40 ya?lar arasında görülen Riedel tiroiditidir.Hastanın tiroitinde orta büyüklükte, tahta sertli?inde, başlangıçta tek yanl? olan ve zamanla öbür loba da yayılan bir kütle vardır. Bu sert ba?doku yavaş yavaş bütün organı sararak bezin işlev­lerini bütünüyle engelleyebilir. Aynca, oluşan kütle çevre dokularla soluk bo­rusu, yemek borusu, yutak ve gırtlak si­nirlerine bask? yaparak yutma güçlüğü, nefes darlığı, ses deşişmesi, ses telleri­nin iltihabına ba?l? ses deşişmesi ve hatta ses kaybma yol açar. Ço?u za­man, hastanın kendini kötü hissetmesi­ne yol açacak genel belirtiler yoktur. Ama zamanla hipotiroidizm belirtileri görülebilir.Tiroitteki kütlenin baskısı sonucu yutma güçlüğü ve nefes darlığı gibi be­lirtiler ortaya çıkıyorsa cenahi giri?im uygulanır. Hipotiroidizm belirtileri ise hastaya tiroit hom?onlan verilerek teda­vi edilir.